Ngày 21/11/2018 UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định số 4625/QĐ-UBND thành lập cụm công nghiệp Vĩnh Minh với tổng diện tích dự kiến quy hoạch khoảng 30 ha, tại xã Vĩnh Minh, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa, do Công ty TNHH BNB Hà Nội làm chủ đầu tư. Tổng số vốn dự kiến thực hiện dự án khoảng hơn 205,613 tỷ đồng (trong đó vốn doanh nghiệp tự có hơn 32,88 tỷ đồng còn lại 172,733 tỷ đồng là vốn vay và huy động hợp pháp khác).

Theo đó, phạm vi của khu đất được xác định tại tờ bản đồ số 22, 23 bản đồ địa chính xã Vĩnh Minh, (nay thuộc xã Minh Tân - phóng viên) tỉ lệ 1/2000 đo vẽ năm 2010. Tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác khoảng 20 ha. Dự kiến quý IV/2018 – quý II/2019 hoàn thiện các thủ tục pháp lý về đầu tư, quy hoạch chi tiết, thiết kế cơ sở, giải phóng mặt bằng giao đất. Quý III/2019 khởi công xây dựng và đi vào hoạt động quý IV/2020. Giai đoạn 2 của dự án đầu tư xây dựng đưa vào khai thác khoảng 10 ha còn lại. Dự kiến quý IV/2021 tiến hành khởi công xây dựng, đến quý II/2022 hoàn thành toàn bộ dự án đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên, ngày 9/6/2022 UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Quyết định 1990/QĐ-UBND điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Cụm công nghiệp Vĩnh Minh. Theo đó, điều chỉnh địa điểm cụm công nghiệp Vĩnh Minh, xã Minh Tân và xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa.

Cụ thể, điều chỉnh phạm vi khu đất cụm công nghiệp Vĩnh Minh, huyện Vĩnh Lộc: được xác định tại các tờ bản đồ số 22, 23, bản đồ địa chính xã Vĩnh Minh, tỉ lệ 1/2000, đo vẽ năm 2010 và các tờ bản đồ số 15,16. Bản đồ địa chính xã Vĩnh Thịnh, tỷ lệ 1/2000 đo vẽ năm 2001. Điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp Vĩnh Minh, huyện Vĩnh Lộc:

- Giai đoạn 1: thực hiện với diện tích khoảng 12,7 ha; hoàn thành thủ tục thuê đất, thủ tục pháp lý về đất đai: quý I/2022; khởi công xây dựng và hoàn thành: từ quý II/2022 đến quý IV/2022.
- Giai đoạn 2: thực hiện với phần diện tích còn lại khoảng 17,3 ha; hoàn thành các thủ tục pháp lý về đất đai: quý IV/2022; thi công xây dựng và hoàn thành đưa vào sử dụng: quý II/2023.

Có mặt tại dự án vào những ngày cuối tháng 6/2022, phóng viên nhận thấy còn khá nhiều vấn đề cần phải giải quyết. Dự án đang bắt đầu đi vào khâu xây dựng hạ tầng. Những con đường bao quanh cụm công nghiệp đang được lu lèn. Một nhà tạm được dựng lên để làm nhà chỉ huy công trường.

Song song đó là tình trạng đổ trộm đất đá thải ở đây vẫn diễn ra. Nhiều khu ruộng bột đá hoà lẫn nước gây ô nhiễm môi trường, điều này vô hình chung sẽ rất khó khăn cho việc thi công. Điều dễ nhận thấy nhất là trong quá trình thực hiện thi công hạ tầng chủ đầu tư chưa bóc triệt để lớp phong hóa bột đá, đất đá do người dân đổ thải trước đó, mà đã vội tiến hành san lấp, lu lèn luôn cùng với lượng đất, vật liệu san lấp. Quá trình đổ thải bột đá, chất thải từ chế tác đá của các mỏ đá cũng như các xưởng chế tác đá quanh đó xuống khu đất của dự án đã diễn ra trong một thời gian dài. Việc không có các biện pháp bóc phong hóa triệt để hết các lớp chất thải này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, nguồn nước…. của cụm công nghiệp sau này.

Không chỉ bóc phong hóa chưa triệt để mà trong quá trình làm các con đường quanh cụm khu công nghiệp chủ đầu tư còn dùng đất thải của các mỏ đá gần đó để san lấp. Những đất này trộn lẫn đá, được đổ trực tiếp, sau đó đơn vị thi công tiến hành lu lèn để tạo mặt bằng. Việc thi công như vậy liệu có đúng với quy trình thiết kế, chất lượng đất làm vật liệu san lấp có đảm bảo? Vật liệu lấy từ mỏ đá để san lấp có nằm trong phương án thiết kế?

Huy động vốn trái phép?

Đến thời điểm hiện tại, cụm công nghiệp Vĩnh Minh vẫn còn là một công trường “ngổn ngang” với đất đá, bụi bặm, ruộng nước. “Hình hài” của mặt bằng còn chưa hiện hữu thì đã có hiện tượng một bên thứ ba thu tiền của người dân để nhận phần, giữ chỗ, mà không biết lô của mình nằm ở vị trí nào.

Theo tìm hiểu, dự án cụm công nghiệp Vĩnh Minh do Công ty TNHH BNB Hà Nội làm chủ đầu tư, nhưng kỳ lạ, việc ký kết hợp đồng nhận chỗ của người dân lại được thực hiện bởi một cá nhân.

Tuy là do một cá nhân đứng lên thu tiền đặt cọc, nhưng các thông tin trong hợp đồng như: giá lô đất, vị trí lô đất, diện tích lô đất… lại được thể hiện một cách khá chi tiết như tại Điều 2 của hợp đồng ghi rõ: dự án thuộc cụm công nghiệp Vĩnh Minh, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa theo Quyết định 4625/QĐ-UBND ngày 21/11/2018 của UBND tỉnh Thanh Hóa... lô đất thuộc loại thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê. Thời hạn sử dụng là 50 năm kể từ ngày chủ đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất. Diện tích lô đất khoảng 533,5 m², vị trí thuộc mảnh đất số CNC 16 – 1.

Điều 3 hợp đồng thể hiện: giá mua lô đất dự kiến là 960.300.000 đồng (chín trăm sáu mươi triệu, ba trăm nghìn đồng). Đơn giá là 1.800.000/m². Tuy nhiên điều khó hiểu là “giá mua lô đất trên chưa bao gồm thuế, chi phí phát sinh trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các khoản chi phí khác theo yêu cầu của chủ đầu tư” - Điều 3.1 của hợp đồng thể hiện.

Với nhiều điều khoản thể hiện trong hợp đồng còn mơ hồ và chung chung, thì việc người dân đặt dấu hỏi về tính khả thi và các vấn đề liên quan đến tính pháp lý của hợp đồng là điều dễ hiểu? Khi có vấn đề gì ai hay đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm?

Giá bán của chủ đầu tư từng thời điểm như thế nào? Các loại thuế, phí là bao nhiêu, gồm những loại gì?

Điều 4 hợp đồng ghi: “nếu có điều khoản hoặc quy định nào trong hợp đồng nguyên tắc này bị cơ quan Nhà nước xác định vô hiệu hoặc không có giá trị pháp lý hoặc không có hiệu lực thì cũng không ảnh hưởng đến hiệu lực của các điều khoản và/hoặc nội dung của hợp đồng nguyên tắc này”.

Thật khó hiểu khi trước đó, những bài học “nhẵn tiền” mà các tập đoàn lớn, các công ty bất động sản để lại vẫn còn đó, nhưng vẫn tái diễn tình trạng “ký hợp đồng nguyên tắc” để giữ đất với những điều khoản mập mờ, thiếu cơ sở pháp lý nhằm lôi kéo các nhà đầu tư, những người dân có nhu cầu mua đất. Sau cùng thì người dân là những người chịu rủi ro nhất.

Được biết cụm công nghiệp Vĩnh Minh với ngành nghề chủ yếu là: sản xuất, chế tác, trưng bày sản phẩm tiểu thủ công nghiệp nghề đá, sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí và các ngành nghề khác có liên quan. Với vị trị gần với huyện Hà Trung, Yên Định, Thạch Thành, khi đi vào hoạt động ngoài điểm sáng trong phát triển kinh tế của huyện Vĩnh Lộc thì việc giải quyết việc làm cho người lao động trong khu vực và các vùng lân cận cũng là một trong những yếu tố được ưu tiên hàng đầu.

Thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần vào cuộc để xác minh những điều còn tồn tại khi dự án đang được triển khai.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.